Hoe Voorkom je Juridische Risico's bij een Bedrijfsovername?

Een bedrijfsovername kan een spannende stap zijn voor groei en strategische positionering. Het biedt kansen voor synergie, marktuitbreiding en het verwerven van nieuwe technologie of talent. Echter, naast de commerciële en financiële aspecten, schuilen er aanzienlijke juridische risico's in elke acquisitie. Het negeren of onderschatten van deze risico's kan leiden tot kostbare geschillen, onverwachte aansprakelijkheden en zelfs het mislukken van de integratie na de deal. Gelukkig kunnen veel van deze juridische valkuilen worden vermeden door een proactieve en zorgvuldige aanpak. Hoe pakt u dat aan?

Waarom Juridische Risico's bij Overnames Serieus Nemen?

De gevolgen van onopgemerkte of slecht gemanagede juridische risico's kunnen verstrekkend zijn:

• Financiële Schade: Onverwachte claims, boetes, of de noodzaak tot sanering kunnen de business case van de overname onderuithalen.
• Deal Breakers: Tijdens het proces kunnen 'lijken in de kast' opduiken die zo ernstig zijn dat de koper zich terugtrekt.
• Operationele Verstoring: Juridische problemen kunnen de integratie van de overgenomen onderneming ernstig belemmeren.
• Reputatieschade: Juridische geschillen na een overname kunnen negatieve publiciteit opleveren.
• Management Tijd: Het oplossen van onverwachte juridische problemen slokt kostbare managementtijd op.

Een grondige voorbereiding en het identificeren van potentiële juridische struikelblokken voordat de handtekeningen worden gezet, is daarom essentieel.

Strategieën om Juridische Risico's te Minimaliseren

Het voorkomen van juridische risico's bij een overname is een continu proces dat begint bij de oriëntatie en doorloopt tot na de closing. Hier zijn de belangrijkste strategieën:

Uitvoeren van Grondige Due Diligence (Boekenonderzoek)

Dit is zonder twijfel de meest cruciale stap. Due diligence is het proces waarbij de koper de doelonderneming grondig doorlicht op juridisch, financieel, fiscaal, commercieel en operationeel vlak.

• Juridische Due Diligence: Een gespecialiseerde advocaat onderzoekt onder meer:
  
  • Bedrijfsstructuur, statuten, aandeelhoudersregister.
  • Belangrijke contracten (klanten, leveranciers, huur, lease, leningen) - let op overdraagbaarheid en 'change of control'-clausules.
  • Arbeidsrechtelijke zaken (contracten, pensioenen, OR, ziekteverzuim).
  • Intellectueel eigendom (registraties, licenties, eigendom).
  • Vergunningen en compliance (milieu, AVG/GDPR, sectorspecifiek).
  • Lopende of dreigende geschillen en claims.
• Doel: Het identificeren van risico's ('red flags'), het verifiëren van informatie van de verkoper, en het verkrijgen van input voor de onderhandelingen over de koopovereenkomst (met name garanties en vrijwaringen).

De Juiste Transactiestructuur Kiezen (Asset Deal vs. Aandelenoverdracht)

De keuze tussen het kopen van de activa/passiva (asset deal) of de aandelen van de vennootschap (aandelenoverdracht) heeft grote juridische gevolgen, met name voor de overname van aansprakelijkheden.

• Aandelenoverdracht: De koper neemt de vennootschap over inclusief alle (ook onbekende) historische verplichtingen en risico's. Dit risico moet worden afgedekt via garanties.
• Asset Deal: De koper neemt in principe alleen de specifiek omschreven activa en eventueel passiva over. Historische verplichtingen blijven achter bij de verkoper (tenzij anders afgesproken of wettelijk bepaald, zoals bij overgang van onderneming voor personeel). Dit biedt vaak meer bescherming tegen onbekende risico's.
• Overweging: De keuze hangt af van de specifieke situatie, fiscale overwegingen en de risico-inschatting.

Een Waterdichte Koopovereenkomst (SPA of APA)

De Share Purchase Agreement (SPA, bij aandelen) of Asset Purchase Agreement (APA, bij activa) is het juridische fundament van de deal. Hierin moeten risico's expliciet worden geadresseerd:

• Garanties (Warranties): Gedetailleerde verklaringen van de verkoper over de staat van de onderneming. Als deze achteraf onjuist blijken, kan de koper schadevergoeding eisen. De scope van de garanties is direct gelinkt aan de uitkomsten van de due diligence.
• Vrijwaringen (Indemnities): Specifieke afspraken waarbij de verkoper de koper schadeloos stelt voor geïdentificeerde, concrete risico's (bijv. een lopende belastingkwestie, een bekende milieuvervuiling).
• Beperkingen op Aansprakelijkheid: Verkoper zal proberen zijn aansprakelijkheid te beperken via drempels, maxima (caps) en tijdslimieten. Koper wil deze zo ruim mogelijk houden.
• Conditions Precedent: Duidelijke voorwaarden waaraan voldaan moet zijn voordat de deal definitief doorgaat.

Correcte Afhandeling van Personeelszaken

Personeel is vaak een cruciaal onderdeel, maar ook een bron van juridische risico's.

• Wet Overgang van Onderneming (WOO): Bij een asset deal gaan werknemers die verbonden zijn aan de overgedragen activiteiten vaak van rechtswege mee over met behoud van rechten en plichten. Dit moet correct worden toegepast.
• Harmonisatie Arbeidsvoorwaarden: Na de overname moeten arbeidsvoorwaarden mogelijk worden geharmoniseerd, wat juridisch complex kan zijn.
• Rol Ondernemingsraad (OR): De OR heeft vaak adviesrecht bij een overname. Dit traject moet zorgvuldig worden gevolgd.
• Pensioenen: Pensioenverplichtingen moeten nauwkeurig in kaart worden gebracht en de gevolgen van de overname voor de regelingen moeten worden begrepen.

Zorgvuldige Integratieplanning (Post-Merger Integration - PMI)

Juridische risico's houden niet op bij de closing. Een slechte integratie kan leiden tot nieuwe problemen.

• Contract Management: Zorg dat overgenomen contracten correct worden beheerd en nageleefd.
• Compliance: Integreer de overgenomen onderneming in de compliance-structuur van de koper (bijv. AVG, interne reglementen).
• Communicatie: Duidelijke communicatie met personeel, klanten en leveranciers voorkomt onrust en mogelijke geschillen.

De Onmisbare Rol van Juridische Expertise

Het navigeren door het complexe juridische landschap van een bedrijfsovername vereist specialistische kennis. Een ervaren M&A advocaat is cruciaal om:

• De due diligence effectief te sturen en risico's te identificeren.
• Te adviseren over de optimale transactiestructuur.
• Een robuuste koopovereenkomst op te stellen en uit te onderhandelen die uw belangen beschermt.
• Te adviseren over personeelsrechtelijke en compliance-aspecten.
• Het proces van signing tot closing soepel te laten verlopen.

Proberen te besparen op juridisch advies in een overnametraject is vaak 'penny wise, pound foolish'. De kosten van het oplossen van problemen achteraf zijn doorgaans vele malen hoger dan de investering in preventief advies.

Conclusie: Voorbereiding is de Sleutel

Juridische risico's zijn inherent aan bedrijfsovernames, maar ze zijn beheersbaar. Een succesvolle acquisitie zonder juridische kleerscheuren vereist een proactieve houding, grondige voorbereiding (met name due diligence), een zorgvuldig opgestelde koopovereenkomst en aandacht voor detail in elke fase van het proces. Door tijdig de juiste juridische expertise in te schakelen, legt u een solide basis voor een transactie die niet alleen op papier, maar ook in de praktijk succesvol is.

Staat u aan de vooravond van een bedrijfsovername en wilt u juridische risico's effectief managen? AGORA verbindt u met ervaren M&A advocaten die u kunnen bijstaan in elke fase van het overnameproces, van due diligence tot en met de closing. Vind hier de juridische partner die u helpt valkuilen te vermijden.

‍